Blog of Flanders

Gisteren om 12:00doorRebecca van Remoortere

Het nieuwe beeld aan de kathedraal wordt vandaag ingehuldigd.Foto: Wim Hendrix

ANTWERPEN – 

Elke Antwerpenaar heeft waarschijnlijk al eens gehoord van Nello en Patrasche, maar vraag hem om het verhaal en de historiek uit de doeken te doen en de kans is reëel dat er een stilte valt. In Japan is dat helemaal anders. “Nello en Patrasche behoren tot het collectief bewustzijn van de Japanners. Je kan het vergelijken met Sneeuwwitje of Mickey Mouse bij ons.”

Voor de duidelijkheid: Nello en Patrasche zijn twee puur fictieve personages, verzonnen door Marie Louise de la Ramée of Ouida in het boek A Dog of Flanders uit 1872. Toch zijn de Japanners zo gehecht aan de twee figuren en zijn ze zo gevoelig aan alles wat met Nello te maken heeft, dat je er bijna aan zou twijfelen dat het om fictie gaat.

Om na te gaan hoe dat komt, is het aangewezen eerst het plot van het verhaal nog eens te bekijken. Kunstenaar en documentairemaker Didier Volckaert maakte er een documentaire en een tentoonstelling over. “Ouida was een Engelse schrijfster die een tijdje verbleef in Antwerpen. Ze was aangedaan van hoe wij Belgen in die tijd met dieren omgingen. Ze was verbolgen over de veelgebruikte hondenkarren. Wat haar ook opviel, is dat enkel rijken toegang kregen tot kunst toen. Om de werken van Rubens te zien in de kathedraal moest je betalen. Die inspiratie leidde tot A Dog of Flanders.”

De Japanse animatieversie. Zelfs na 40 jaar nog altijd ontzettend populair. Foto: rr

Grootvader

Nello in het verhaal is een arme weesjongen uit een polderdorp in Antwerpen die melk verkoopt met zijn grootvader in de stad. Op hun tocht komen ze op een dag een uitgeputte trekhond tegen, Patrasche. De jongen en de hond worden de beste vrienden. Nello’s grootvader overlijdt en als de molen in het dorp afbrandt, krijgt Nello de schuld. Hij vlucht en trekt naar de kathedraal in Antwerpen om zijn grote droom te vervullen: de schilderijen van Rubens zien. Op Kerstavond sterft Nello van ontbering in de kathedraal, gevolgd door zijn trouwe vriend Patrasche, onder de Kruisophanging van Rubens.

“A Dog of Flanders is een triest verhaal met een tragisch einde. De nederigheid van Nello en het feit dat hij zich neerlegt bij zijn lot, slaat aan in Japan. Toen het verhaal terechtkwam bij een nieuwe Japanse tekenfirma en die er een animereeks (Japanse animatie, red.) rond maakte, ging de bal aan het rollen.”

33 miljoen kijkers

De reeks van A Dog of Flanders bestaat uit een twintigtal afleveringen. In 1975 werd ze uitgezonden op nationale televisie in Japan. Elke week kon de reeks op 33 miljoen kijkers rekenen, jong en oud. Ook nu nog wordt de reeks permanent heruitgezonden op Aziatische televisie. “Het is zelfs verplichte lectuur geworden voor kinderen op school in Japan. Nello is hun held. Nello en Patrasche behoren tot het collectief bewustzijn van de Japanners. Je kan het vergelijken met Sneeuwwitje of Mickey Mouse bij ons.” Antwerpen lokt dan ook jaarlijks duizenden Japanse toeristen die de kathedraal waar hun Nello stierf, komen bezoeken.

Didier Volckaert bij zijncollectie. Foto: Lieven Van Assche

“Gemiste kans”

Met het nieuwe standbeeld dat vandaag wordt ingehuldigd in Antwerpen, krijgen Nello en zijn hond extra aandacht in de stad waar hun verhaal geboren is. Een goede zaak op het eerste zicht, maar daar denken veel Japanners anders over. “Voor de Japanners zijn Nello en Patrasche bijna heilig. Uit de animereeks hebben zij ook een specifiek beeld van hoe de figuren eruitzien. Ik heb een goed con
tact met veel Japanners en kreeg ook al spontane mails van mensen die ik niet ken. De Japanners zijn vooral teleurgesteld. Het standbeeld werd ontworpen door een Gentse kunstenaar die het verhaal op voorhand zelfs niet kende. De figuren van het standbeeld lijken ook niet op de figuurtjes uit de tekenreeks. Alsof een kunstenaar Suske en Wiske bij ons volledig in een ander kleedje zou steken. Zo ervaren de Japanners dat. Het getuigt van de zoveelste gevoelloze mislukking van Antwerpen om het verhaal in de kijker te zetten, vinden zij.”

Ook Volckaert zelf vindt het standbeeld een gemiste kans op een mooie samenwerking tussen Antwerpen en Japan. “Al is het aan de bezoekers om persoonlijk een mening te vormen over de twee nieuwe figuurtjes die de Handschoenmarkt nu rijk is.”

Nello en Patrasche krijgen vandaag een eigen standbeeld voor de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Hoe goed kent u het verhaal van A Dog of Flanders, over de tragische vriendschap tussen de weesjongen en zijn zwerfhond? In Japan is het in ieder geval verplichte lectuur op school. Groot gemaakt door een tv-reeks in 1975, die 33 miljoen kijkers trok en nu nog altijd wordt heruitgezonden. “Nello en Patrasche zijn er heilig”, zegt kenner en documentairemaker Didier Volckaert. “Maar ik ken wel wat Japanners die teleurgesteld zijn door het nieuwe beeld. Het lijkt niet op de figuurtjes uit de tekenreeks.”

Foto: Lieven Van Assche

Ontwerper Kazuyoshi Oshima: “Schandalig dat mijn gedenksteen moet wijken”

Voor de kathedraal lag sinds 2003 al een gedenksteen voor Nello en Patrasche, gemaakt door Japanner en superfan Kazuyoshi Oshima. Die gedenksteen, die meermaals werd beschadigd door vrachtwagens die kwamen laden en lossen, moet wijken voor het nieuwe beeld. Oshima: “Ik ben opgegroeid in een arm gezin met gescheiden ouders. Toen ik zeven was, zag ik het verhaal van A Dog of Flanders. Meteen kon ik me identificeren met Nello. Ik hou ook van de rol van Rubens in het verhaal. Toen ik de gedenksteen mocht ontwerpen voor Antwerpen, was ik geëmotioneerd dat ik het verhaal in België meer naam kon geven.

Het is schandalig dat mijn gedenksteen nu moet wijken voor een modern standbeeld. Mijn droom is aan diggelen geslagen.”